ข้อควรรู้เกี่ยวกับยา Minoxidil อันตรายไหม ? ใช้อย่างไรให้ปลอดภัย ?

หลาย ๆ ท่านที่ประสบกับปัญหาผมร่วง อาจจะเคยได้ยินชื่อของยา minoxidil แต่ยังไม่รู้ว่าคือยาอะไร การใช้งานยามีข้ออันตรายไหม ? ยา minoxidil คือยาสำหรับรักษาผมร่วงที่มีประสิทธิภาพ แต่ก็มีอันตรายอยู่เล็กน้อย โดยในวันนี้จะมาแนะนำให้รู้จักเกี่ยวกับยา minoxidi ให้มากขึ้น และข้อควรรู้ในการใช้ยา minoxidil อย่างไรให้ปลอดภัย  

ยา Minoxidil คืออะไร ?

ยา minoxidil คือยาชนิดหนึ่งที่ใช้สำหรับรักษาผู้ที่มีอาการโรคความดันโลหิตสูง ออกฤทธิ์โดยการเข้าไปขยายหลอดเลือดให้เลือดไหลเวียนได้ดีมากขึ้น ทำให้ความดันต่ำลง แต่ในปัจจุบันได้มีการค้นพบว่ายา minoxidil สำหรับผู้ป่วยความดันโลหิตที่ใช้ยาไประยะหนึ่งตัวยา minoxidil ยังส่งผลข้างเคียงทำให้เส้นผมของผู้ป่วยงอกขึ้นใหม่มากขึ้น ซึ่งเกิดจากสาเหตุของการที่เลือดไหลเวียนดีขึ้น จึงส่งผลให้เลือดที่ไปเลี้ยงเส้นผมมีปริมาณที่สูงขึ้น

ในปัจจุบันจึงมีการพัฒนาตัวยา minoxidil ให้กลายเป็นยาสำหรับการรักษาผู้ที่มีปัญหาด้านเกี่ยวกับเส้นผมเช่น ผมร่วง, ผมบาง โดยมีการใช้งาน 2 ชนิดคือ ชนิดทาน และชนิดทา ซึ่งยา minoxidil ถือว่าเป็นยาที่ต้องมีการได้รับคำสั่งการรักษาด้วยยาทั้ง 2 ชนิดจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโดยตรงเท่านั้น ไม่ควรนำมาใช้ด้วยตัวเอง

ยา Minoxidil ช่วยรักษาผมร่วงได้อย่างไร ?

เนื่องจากคุณสมบัติดั้งเดิมของยา minoxidil เป็นยาที่ออกฤทธิ์ขยายหลอดเลือดทำให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น ส่งผลให้รากผมรวมถึงขนได้รับสารอาหารจากเลือดที่มากขึ้น ส่งผลให้เส้นผม และเส้นขนต่าง ๆ เจริญเติบโตได้ดีขึ้น ยา minoxidil แบ่งออกเป็น 2 ชนิดที่มีวิธีการใช้งานที่แตกต่างกัน โดยขึ้นอยู่กับคำแนะนำของแพทย์ว่าใครนั้นเหมาะกับการใช้งานแบบไหน โดยทั้ง 2 ชนิดนั้นมีการออกฤทธิ์ยาที่แตกต่างกัน รวมถึงข้อดี-ข้อเสีย โดยมีรายละเอียดของทั้ง 2 ชนิดดังนี้ 

ยา Minoxidil ชนิดรับประทาน

ยา minoxidil ชนิดทานแบบเม็ดมีประสิทธิภาพสูงกว่าแบบทา แต่มีข้อเสียคืออาจทำให้ขนทั้งตัวขึ้นเยอะกว่าปกติ เพราะผลจากตัวยาส่งผลให้เลือดไปเลี้ยงในส่วนผม และเส้นขนบริเวณอื่น ๆ ของร่างกายมากขึ้นด้วย ไม่สามารถกำหนดเฉพาะจุดได้ โดยทั้งนี้หากหยุดทานยาสักระยะหนึ่งแล้ว จะส่งผลให้ขนส่วนที่ขึ้นมาใหม่ร่วงเองได้ตามปกติ โดยก่อนที่จะใช้ยาควรต้องปรึกษาแพทย์ก่อน เพื่อตรวจเช็กสุขภาพว่าพร้อมสำหรับการใช้ยา หรือไม่

ยา Minoxidil ชนิดทาเฉพาะจุด

ยา minoxidil ชนิดทานั้น มีข้อดีในด้านการกำหนดจุด โดยการทาลงบนศีรษะโดยตรง มีตัวยาหลายชนิดคือ ยาน้ำ, โฟม, สเปรย์ เป็นยาสำหรับทาภายนอกจึงมีประสิทธิภาพน้อยกว่าแบบทาน แต่ต้องระวังตัวยา minoxidil มีส่วนผสมเป็นแอลกอฮอล์ อาจทำให้บางคนเกิดอาการระคายเคือง หรือแพ้ยาได้ ก่อนใช้ยาควรตึงปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญก่อน

การใช้ยา minoxidil ทั้ง 2 ชนิดสามารถช่วยเร่งการเจริญเติบโตของเส้นผมเท่านั้น เหมาะสำหรับผู้ที่มีเซลล์ผมอยู่แล้ว แต่มีปัญหาผมร่วง ผมขึ้นช้า เป็นยาที่ไม่สามารถสร้างเซลล์เส้นผมสำหรับผู้ที่ไม่มีเซลล์รากให้เกิดขึ้นมาใหม่ได้ ผู้ที่มีปัญหาศีรษะล้านจึงไม่สามารถใช้วิธีรักษาด้วยการทานยา minoxidil ได้โดยผู้ที่ไม่มีเซลล์รากผมควรใช้วิธีปลูกผมถึงจะเป็นวิธีที่ถูกต้อง 

ยา Minoxidil กับ finasteride ต่างกันอย่างไร ?

ยาสำหรับรักษาผมร่วงในปัจจุบันที่คุ้นหูมากที่สุดมี 2 ชนิดด้วยกันคือยา minoxidil และยา finasteride เป็นยาที่มีจุดประสงค์หลักในการแก้ปัญหาผมร่วง ที่มีการออกฤทธิ์ยาที่แตกต่างกัน โดยมีรายละเอียดการทำงานของยา 2 ทั้งชนิดนี้คือ

ยา Minoxidil

เป็นยาที่พัฒนามาจากยาขยายเลือดหลอด แก้ปัญหาความดันโลหิต มีตัวยา 2 ชนิด คือแบบทาน และแบบทา เป็นยาที่ช่วยให้เลือดไปเลี้ยงเส้นผม ส่งผลให้เส้นผมขึ้นได้เร็วขึ้น และแข็งแรงมากขึ้น ยา minoxidil ถือเป็นยาที่ไม่มีส่วนช่วยในการหยุดการร่วงของเส้นผม

ยา finasteride

เป็นยาชนิดทานที่ประกอบด้วยตัวยา 5-alpha reductase inhibitor เป็นเอนไซม์ที่มีส่วนในการยับยั้งการสร้างฮอร์โมน DHT (dihydrotestosterone) ในร่างกาย ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่เป็นสาเหตุหลักของอาการผมร่วง ยา finasteride ไม่มีส่วนในการช่วยให้เส้นผมงอกขึ้นใหม่ แต่มีส่วนในการป้องกันไม่ให้เส้นผมร่วง จึงถือเป็นยาที่มีความแตกต่างกับยา minoxidil ที่เป็นยาช่วยให้เส้นผมขึ้นเร็วขึ้น

นอกจากการทาน ยา Minoxidil มีวิธีไหนแก้ผมร่วงได้อีกบ้าง ?

จะเห็นได้ว่ายา minoxidil เป็นยาสำหรับการรักษาผมร่วงที่มีประสิทธิภาพสูง แต่ก็มีความเสี่ยงสำหรับผู้ที่มีปัญหาด้านสุขภาพเล็กน้อย ผู้ที่มีความต้องการควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยาทุกครั้ง และสำหรับวิธีอื่น ๆ ที่ช่วยลดปัญหาผมร่วงโดยไม่ใช้ยา minoxidil ก็มีทางเลือกเช่นกัน โดยจะขอแนะนำวิธีดี ๆ ที่สามารถช่วยลดปัญหาผมร่วงได้

1. เลือกใช้ยาสระผมสูตรป้องกันผมร่วง ควรเลือกใช้ยาสระผมสูตร organic ที่ไม่มีสารเคมีที่เป็นพิษ สามารถช่วยบำรุงผมให้แข็งแรง และลดปัญหาผมร่วงได้
2. ทานอาหารที่มีวิตามินบำรุงผม สารอาหารที่มีผลช่วยในการบำรุงเส้นผมคือ วิตามิน A, วิตามิน B, ธาตุเหล็ก, สังกะสี โดยสารอาหารเหล่านี้พบได้ใน เนื้อแดง, ไข่แดง, ผักใบเขียว, ผักสีส้ม เป็นต้น หรืออาหารเสริมต่าง ๆ ที่มีสารอาหาร
3. หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมี และความร้อนกับเส้นผม ความร้อน และสารเคมีถือเป็นปัจจัยหลักของสาเหตุผมร่วง สำหรับผู้ที่มีอาการผมร่วงอยู่ควรหลีกเลี่ยง
4. ใช้การฉีดเซลล์บำบัด (Rigenera activa) เป็นหนึ่งในวิธีที่ได้รับความสนใจ เป็นการนำสเต็มเซลล์ (Stem Cell) ของรากผมของตนเองฉีดลงบนหนังศีรษะ เพื่อให้ผมแข็งแรงขึ้น ช่วยเพิ่มการงอกใหม่ของเส้นผม 
5. ทำเลเซอร์ผมแบบต่าง ๆ การใช้เลเซอร์ชนิดต่าง ๆ ช่วยลดอาการผมร่วงได้ดีเช่น เลเซอร์กระตุ้นผม(Fractional Laser) และ เลเซอร์ (LLLT) 
6. ฉีดเกล็ดเลือด (PRP)  เป็นการฉีดเกล็ดเลือดเข้มข้นของตนเองฉีดที่หนังศีรษะ เพื่อกระตุ้นการทำงานของเซลล์ผม ช่วยป้องกันผมร่วง และทำให้เส้นผมงอกเร็วยิ่งขึ้น
7. ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางโดยตรง ถ้าหากมีปัญหาผมร่วงหนัก ๆ ไม่ควรปล่อยไว้ หรือรักษาด้วยตัวเอง ควรทำการปรึกษาแพทย์เฉพาะทางโดยเร็วมากที่สุด ไม่ควรเสี่ยงใช้ยา minoxidil ด้วยตนเอง

ข้อแนะนำการใช้ยา Minoxidil ทั้งชนิดทาน และชนิดทา 

การใช้ยา minoxidil ชนิดทานควรทำตามคำสั่งของแพทย์อย่างเคร่งครัด โดยปริมาณของตัวยาจะแตกต่างกันไปในช่วงอายุ

• เด็กอายุไม่เกิน 12 ปี ใช้ร่วมกับยาลดอัตราการเต้นของหัวใจ ทานวันละ 2 ครั้งต่อเนื่อง 3 วัน โดยใช้ปริมาณ 0.2 มิลลิกรัม หรือแบ่งครั้งละ 0.1 มิลลิกรัม 
• ผู้ใหญ่ ใช้ร่วมกับยาลดอัตราการเต้นของหัวใจ ใช้ 5 มิลลิกรัมต่อวัน ต่อเนื่อง 3 วัน แล้วเพิ่มเป็น 40 หรือ 50 มิลลิกรัม รับประทานครั้งเดียว หรือ 2 ครั้ง ต่อวัน หรือตามแพทย์สั่ง
• ผู้สูงอายุ รับประทาน 2.5 มิลลิกรัมต่อวัน แล้วค่อย ๆ เพิ่มปริมาณตามแพทย์สั่ง

ส่วนการใช้ยา minoxidil ชนิดทาโดยใช้ปริมาณเท่ากันทั้งเพศชาย และเพศหญิง

• ใช้ยา minoxidil ชนิดทาหนังศีรษะที่มีความเข้มข้น 3 % ถึง 5 % ใช้ปริมาณ 1 มิลลิลิตร
• ใช้ยา minoxidil ชนิดโฟม หรือสเปรย์พ่นลงบนหนังศีรษะที่มีความเข้มข้น 5 % ใช้ปริมาณครึ่งถ้วย วันละไม่เกินหนึ่งครั้ง

ข้อควรระวังก่อนการใช้ยา Minoxidil ทั้งชนิดทาน และชนิดทา 

สำหรับผู้ที่ใช้ยา minoxidil ในการแก้ปัญหาผมร่วง ควรรู้ข้อระวังก่อนต่าง ๆ ใช้ยา minoxidil ซึ่งเป็นข้อระวังที่ควรปฏิบัติอย่างเคร่งครัด 

• ควรใช้ยา minoxidil ชนิดทากับศีรษะเท่านั้น ห้ามใช้บริเวณอื่น ๆ เด็ดขาด
• ก่อนใช้ยา minoxidil ชนิดทาต้องล้างมือให้สะอาดก่อน และหลังทุกครั้ง
• ยา minoxidil ชนิดโฟมอาจละลายได้หากสัมผัสด้วยมืออุ่น ๆ ก่อนใช้งานควรล้างมือด้วยน้ำเย็นก่อน แล้วเช็ดให้แห้ง
• ยา minoxidil ชนิดทานควรทำตามคำสั่งยาของแพทย์เท่านั้น
• หากมีข้อสงสัยต่าง ๆ เพิ่มเติมควรปรึกษาแพทย์เจ้าของไข้โดยตรง ไม่ควรแก้ปัญหาด้วยตัวเอง

สรุป 

จะเห็นได้ว่าการใช้ยา minoxidil เป็นยาที่ช่วยในเรื่องการรักษาเส้นผม ทำให้เส้นผมขึ้นเร็ว ลดปัญหาผมร่วงได้ดี แต่ก็มีข้อระวังต่าง ๆ ที่ต้องปฏิบัติตามคำสั่งของแพทย์อย่างเคร่งครัด และก่อนใช้ยา minoxindil ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญก่อน เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาต่าง ๆ ที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ