หากผู้อ่านอยากทำความเข้าใจและรู้จักให้มากขึ้นว่า Bandwidth คืออะไรบทความนี้จะอธิบายอย่างละเอียดตั้งแต่หลักการทำงาน หน่วยของ Bandwidth และอื่น ๆ เพิ่มเติม แต่โดยเบื้องต้นแล้ว Bandwidth คือความสามารถในการรับส่งข้อมูลในเครือข่ายหรือช่องสัญญาณในระยะเวลาที่กำหนด โดยจะแบ่งออกเป็น 3 ด้านคร่าว ๆ คือในด้านเครือข่าย ด้านการประมวลผลข้อมูล และด้านสื่อสารโทรคมนาคม ซึ่งส่วนใหญ่ที่คนจะรู้จักกันคือด้านเครือข่ายที่เกี่ยวข้องกับอินเทอร์เน็ตเป็นหลัก
รู้จักให้มากขึ้นว่า Bandwidth คืออะไรกันแน่?
สำหรับคำอธิบายที่ดูจะครอบคลุมมากที่สุดของแบนด์วิดท์ คือความสามารถในการรับส่งข้อมูลผ่านเครือข่ายหรือช่องสัญญาณในช่วงเวลาที่กำหนด โดยส่วนมากแล้วจะวัดเป็นหน่วย เช่น บิตต่อวินาที (bps) หรือเมกะบิตต่อวินาที (Mbps) ซึ่งตัวหน่วยนี้จะบ่งบอกถึงปริมาณข้อมูลสูงสุดที่สามารถถ่ายโอนได้ในหนึ่งวินาที
เปรียบเทียบง่าย ๆ Bandwidth คือ ความกว้างของถนนที่รถสามารถวิ่งผ่านได้ ยิ่ง Bandwidth กว้างเท่าใด ก็สามารถรองรับการส่งข้อมูลได้มากขึ้นในเวลาเดียวกัน โดยส่วนมากจะมีความสำคัญในระบบเครือข่าย เช่น อินเทอร์เน็ต Wi-Fi หรือการสื่อสารระหว่างอุปกรณ์ ซึ่งส่งผลต่อความเร็วและประสิทธิภาพของการใช้งานในชีวิตประจำวัน เช่น การสตรีมวิดีโอ การดาวน์โหลดไฟล์ หรือการเล่นเกมออนไลน์เป็นต้น
Bandwidth กับความเร็วอินเทอร์เน็ต ต่างกันยังไง?
อย่างแรกต้องเข้าใจก่อนว่า Banwidth กับความเร็วอินเทอร์เน็ตหรือสัญญาณอินเทอร์เน็ต จะไม่เหมือนกันโดยตรงขนาดนั้น แต่ทั้งสองอย่างนี้ก็จะมีความใกล้ชิดกันอยู่ประมาณนึงโดยยกตัวอย่างคร่าว ๆ เช่น
- ความสัมพันธ์ของ Bandwidth กับอินเทอร์เน็ตถ้าหาก Bandwidth สูง ความเร็วในการรับส่งข้อมูลก็มีศักยภาพที่จะสูงขึ้น เช่น สามารถดาวน์โหลดไฟล์ขนาดใหญ่ได้เร็ว หรือสตรีมวิดีโอความคมชัดสูงโดยไม่สะดุดส่วนถ้าหาก Bandwidth ต่ำ จะมีข้อจำกัดในการรับส่งข้อมูล ทำให้เกิดความล่าช้าหรือการโหลดที่ช้ากว่าปกติ
- การแชร์ Bandwidth คือ เมื่อหลายคนใช้อินเทอร์เน็ตพร้อมกัน Bandwidth จะถูกแบ่งออกไปตามจำนวนผู้ใช้ ทำให้ความเร็วของแต่ละคนลดลง ยกตัวอย่างเช่น Bandwidth ของเครือข่ายคือ 100 Mbps และมี 10 คนใช้งานพร้อมกัน ทุกคนอาจได้ความเร็วเฉลี่ย 10 Mbps ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับการใช้งานด้วย
สรุป Bandwidth คือปริมาณข้อมูลสูงสุดที่สามารถถ่ายโอนผ่านเครือข่ายในหนึ่งวินาที เช่น อินเทอร์เน็ตที่มี Bandwidth 100 Mbps หมายถึงสามารถถ่ายโอนข้อมูลได้สูงสุด 100 เมกะบิตต่อวินาที ส่วนความเร็วอินเทอร์เน็ต คือประสบการณ์จริงของผู้ใช้งานว่าการดาวน์โหลดหรืออัปโหลดข้อมูลรวดเร็วแค่ไหน ความเร็วนี้ได้รับผลกระทบจาก Bandwidth แต่ยังขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่น ๆ เช่น จำนวนผู้ใช้งานพร้อมกัน ระยะทางระหว่างผู้ใช้งานและเซิร์ฟเวอร์ รวมไปถึงคุณภาพของอุปกรณ์เครือข่าย
หลักการทำงานคร่าว ๆ ของ Bandwidth
หากต้องการเข้าใจส่วนที่เป็นหลักการทำงานของ Bandwidth ก็ต้องเข้าใจหลักการหลายอย่างด้วย เช่น หน่วยของ Bandwidth แปลว่าจะวัดปริมาณข้อมูลที่สามารถส่งผ่านจากต้นทางไปยังปลายทางในหนึ่งวินาที โดยใช้หน่วยเป็นบิตต่อวินาที (bps) และเมกะบิตต่อวินาที (Mbps) จะนิยมใช้ในอินเทอร์เน็ตความเร็วสูง ส่วนของกิกะบิตต่อวินาที (Gbps) ใช้ในเครือข่ายองค์กรหรือการเชื่อมต่อระดับสูง
ส่วนต่อมาคือการส่งข้อมูลผ่านเครือข่าย เช่น การแบ่งช่องสัญญาณโดย Bandwidth จะกำหนดขนาดของ ถนนดิจิทัล ที่ข้อมูลสามารถวิ่งผ่าน เช่น ถนนกว้าง (Bandwidth สูง) สามารถรองรับข้อมูลจำนวนมากในเวลาเดียวกัน
และ Bandwidth จะมี Packet Switching เป็นข้อมูลที่ถูกแบ่งออกเป็น “แพ็กเกจ” (Packets) ส่งไปยังปลายทางผ่านช่องสัญญาณ Bandwidth จะเป็นตัวกำหนดว่าช่องทางนี้จะส่งข้อมูลได้เร็วแค่ไหน ส่วนถัดมาเป็นการจัดการ Bandwidth Dynamic Allocation ที่ระบบจะปรับ Bandwidth ให้เหมาะสมตามความต้องการ เช่น ในการสตรีมวิดีโอที่อาจต้องการ Bandwidth มากกว่าการส่งข้อความ
ถ้าเป็นการแชร์ Bandwidth โดยที่มีหลายอุปกรณ์หรือผู้ใช้ในเครือข่าย Bandwidth จะถูกแบ่งให้ทุกคน ยกตัวอย่างใน Wi-Fi บ้าน มีคนดาวน์โหลดไฟล์ขนาดใหญ่ ความเร็วที่เหลือสำหรับผู้ใช้อื่นจะลดลง ส่วนสุดท้ายคือการทำงานร่วมกับโปรโตคอลโดย Bandwidth ทำงานร่วมกับโปรโตคอลในเครือข่าย เช่น TCP/IP จัดการการส่งข้อมูลให้เป็นระเบียบ เป็นต้น
หน่วยของ Bandwidth มีอะไรบ้าง
โดยทั่วไป Bandwidth มีหน่วยวัดหลักคือ บิตต่อวินาที (bps) ใช้วัดปริมาณข้อมูลที่สามารถถ่ายโอนได้ใน 1 วินาทีส่วนหน่วยอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องจะเพิ่มคำนำหน้าตามความจุข้อมูล เช่น กิโล (K), เมกะ (M), กิกะ (G) และเทรา (T) เพื่อให้เหมาะสมกับปริมาณข้อมูลที่ใช้ ตัวอย่างของหน่วยแบบเพิ่มคำมาแล้ว
- บิตต่อวินาที (bps): หน่วยพื้นฐาน เช่น 1 bps = 1 บิตต่อวินาที
- กิโลบิตต่อวินาที (Kbps): 1 Kbps = 1,000 bps
- เมกะบิตต่อวินาที (Mbps): 1 Mbps = 1,000 Kbps = 1,000,000 bps
- กิกะบิตต่อวินาที (Gbps): 1 Gbps = 1,000 Mbps = 1,000,000 Kbps = 1,000,000,000 bps
- เทราไบต์ต่อวินาที (Tbps): 1 Tbps = 1,000 Gbps = 1,000,000 Mbps = 1,000,000,000,000 bps
Bandwidth สามารถแปลงเป็นหน่วยอื่น ๆ เช่น Kbps, Mbps, Gbps, และ Tbps ขึ้นอยู่กับขนาดของเครือข่าย ตัวอย่างการแปลงช่วยให้เข้าใจว่า Bandwidth ในแต่ละหน่วยมีขนาดใหญ่เล็กเพียงใด และช่วยเปรียบเทียบประสิทธิภาพเครือข่ายได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
สรุปความหมายของ Bandwidth แบบเข้าใจง่าย
สรุปแล้ว Banwidth อาจจะไม่ได้เกี่ยวข้องกับผู้ใช้งานโดยตรงมากนัก แต่ก็มีส่วนที่เกี่ยวข้องไม่น้อยเช่นกัน Bandwidth จะมีความสำคัญต่อประสิทธิภาพของเครือข่ายเป็นหลัก เช่น อินเทอร์เน็ต การสตรีมวิดีโอ หรือการดาวน์โหลดไฟล์ ถ้ามี Bandwidth ต่ำเกินไปจะทำให้เครือข่ายช้าหรือไม่สามารถรองรับผู้ใช้งานจำนวนมากได้
การจัดการ Bandwidth มีบทบาทสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพเครือข่าย เช่น การใช้โปรโตคอล QoS เพื่อจัดลำดับความสำคัญของข้อมูลที่ต้องการ Bandwidth มากกว่า การเข้าใจ Bandwidth และการใช้งานหน่วยวัดอย่างถูกต้องช่วยให้เราประเมินความเร็วและประสิทธิภาพเครือข่ายได้ดีกว่ามาก